آموزش گام به گام لانـــــــــد

بنام خداوند بخشنده و مهربان

گزارش مختصر از فراگیری لاند                                    احمد رضا شهابی                                                                                                                       " کارشناس ارشد نقشه برداری از دانشگاه نقشه برداری و کارتوگرافی مسکـــــــــــو "

آموزش گام به گام               Civil Design & AutoCAD  LAND development
 

    مقدمه :

آشنایی با نرم افزار land  و civil design ؛ نه تنها یاد گیری دو نـــــــــرم افراز در زمینه مهندسی نقشه برداری ( surveying ) و عمران (civil ) می باشد ، بلکه نقطه عطفی است در دنیای نرم افزارهای نقشه برداری . به جرات می توانم بگویم این نرم افزار ، پیشرفته ترین ، قدرتمندترین ، راحت ترین و البته پر حجم ترین نرم افزار نقشه برداری موجود در جهان است که توسط شرکت Autodesk امریکا تولید شده است .
هر کاربری که کار با نرم افزارهای قدیمی این رشته مثل SDR Map و Micros ion  ، Surfer و ... را کنار گذاشته و کارهای روز مره خود را با این دو نرم افزار انجام داده است ، دیگر حتی یکبار هم به سراغ نرم افزارهای پیشین نرفته است .
لازم به یاد آوریست که این دو نرم افزار به علت اینکه جامع ترین و کاملترین نرم افزارهای نقشه برداری می باشند ، دارای هزاران دستورند که شاید همه این دستورها به کار شما نیایند و ممکن است از برخی آنها هیچگاه استفاده نکنید . به همین دلیل در این گزارش سعی بر آن بوده است که به پرکاربردترین دستورات پرداخته شود .
درخاتمه این مقدمه امیدوارم بتوانم گامی هر چند کوچک جهت پیشرفت اتوماسیون علم نقشه برداری بوده و برای مهندسین محترم این رشته مفید واقع گردد ...

تولید و ترسیم پروژه جدید و انجام تنظیمات آنها :  

بعد از دابل کلیک کردن روی آیکون land ( برنامه land روی desktop ) پنجره ای بنام new drawing باز می شود.
 برای معرفی پروژه ای که شامل عملیاتهای مختلف باشد باید روی create project کلیک کنیم بعد از آن پنجره ای بنام project details باز می شود .
در قسمت proto type واحد را به متریک تبدیل میکنیم در قسمت   name از پالت project information   ، نام پروژه را معرفی میکنیم مثلا" ( عملیات خاکی ) قسمتهای بعدی نیاز به نوشتن ندارند . در آخر ok می کنیم .
الآن در پنجره اولیه برگشتیم ملاحظه میکنیم که اسم پروژه در project name آمده است . حال زیر مجموعه این پروژه را در قسمت name از پالت drawing name می توانیم معرفی کنیم ، مثلا" ( برداشت اولیه ) در آخر هم ok –
( در یک پروژه تعریف شده می توان چندین بانک اطلاعــــــــــاتی و ترسیـــــــــــــمی داشته باشد )
بعد از ok – در پنجره create  point data base گزینه use point name را  تیک دار  می کنیم . در پنجره بعدی profile name ( load setting )  را روی (metric , 1:1000)     می گذاریم و بعد next (  ) در پنجره units و پالت angular , coordinate , elevation, linear ,display precision  ( که تنظیمات مربوط به درجه دقت ، تعداد ارقام اعشار و واحدهای مختلف را روی مثلا" 2 تنظیم می کنیم ) بعد next  .
در پنجره scale   horizontal و vertical را معمولا" روی 1:100 ( هر دوی آنها را می گذاریم ) بعد next .
در پنجره zone و پالت categories کشور ایران را انتخاب می کنیم و بعد next .
پنجره orientation هم next .
پنجره  text style  را هم next . همینطور در پنجره بعدی .
در پنجره sere setting  در پالت profile name  ، این تنظیمات را به نام دلخواه مثلا" seed ، ذخیره کرده و بعد هم next و در آخر هم پنجره finish را ok می کنیم ، در اینصورت بالای پنجره آبی رنگ LAND پنجره بازشده ای دارید که خودتان آنرا ساخته اید .........

نکتـــــــــــــــــــــــه :  
قابل توجه کاربران محترم توضیح نکته جهت لاند با ویرژن 2000 تا 2004 میباشد و در حال حاضر بالاترین ویرژن 2007 بوده که توضیح نکته، شامل آن نمی شود .

برای ظاهر کردن toolbar ( نوار ابزار ) کافیست روی یکی از toolbar  ها راست کلیک کرده و از منوی شناور یا کرکره ای گزینه مورد نظر را بر گزینید .
مورد آخر ( customize.. (سفارشی کردن ) ) را اینتر نموده پنجرهای به همین اسم باز می شود . در تب toolbars در قسمت menu group گزینه land را انتخاب و از لیست toolbars ، گزینه menu palettes را ظاهر میکنیم و در آخر پنجره را  close کنید . حال با آوردن این منو و با کلیک کردن روی هر یک از گزینه های menu palettes می توانید در حالتهای land-cad یا civil و یا ... وارد شوید . لطفا" امتحان کنیـد .

منوی points ( نقاط )  ************
ورود و خروج فایلهای نقاط به بانک اطلاعات پروژه
در نشانی زیر قرار بگیرید :  point import/export pointsimport points..
پنجره format-m   import points باز می شود .
فرمت نقاط را در قسمت format تعیین کنید مثلا" :    ( PENZD ( comma delimited یعنی بترتیب ، شماره- x – y – z و کد نقطه که ما بین هر یک از آنها کاما باشد .
در قسمت source file ( فایل منبع ) آدرس نقاطی را که می خواهیم  صدا بزنیم را در اینجا مشخص میکنیم .        source   file:                                                                   
اگر بخواهیم که نقاط را در یک گروهی قرار دهیم گزینه add points to points group را  تیک دار می کنیم و در زیر آن آیکون دفترچه سبز را تیک می زنیم       و اسم گروه را تایپ می کنیم .
در آخر تمامی پنجره ها را ok می کنیم تا نقاط  وارد صفحه land بیاید .

Edit نقاط (ویرایش نقاط )    ************
 بعد از آنکه نقاط را فرا خواندیم نیاز به ویرایش دارد . چون این نقاط به صورت پیش فرض خیلی بزرگ می باشند . بنابراین کلیه نقاط را با موس انتخاب کرده بعد از انتخاب روی یکی از آنها راست کلیک کرده و گزینه display properties را انتخاب کرده و پنجره ای به اسم point settings باز می شود.
در تب marker قرار گرفته ( علامت – نشانه ) سمبل نقاط را می توانید در این قسمت تغییر دهید .
در قسمت سایز نیز واحد آنرا از پیش فرض 5.00 مثلا" 0.2 می کنیم ، بعد در تب text قرار گرفته می توانید رنگ هر یک از نوشته ها از قبیل ( شماره نقاط ، کد نقطه ، ارتفاع نقطه ) را تغییر بدهید . اینجا هم در قسمت size می توانید پیش فرض را تغییر بدهید ، مثلا" باز هم 0.2 و بعد ok .
حال تغییر را احساس خواهید کرد ...

Boundary   دور گیری نقاط   ************
بعد از انجام مراحل بالا از poly line استفاده کرده و نقاط را دور گیری می کنیم تا یک محدوده بسته ایجاد شود .

  )   Terrain    تولید سطوح ، منحنی المیزان ، ...)  ************
ایجاد سطح جدید برای پروژه :
از منوی کرکره ای terrain ، گزینه terrain model explorer را بر می گزینیم . پنجره ای به همین نام باز می شود . در قسمت چپ این پنجره و بر  روی  پوشه   terrain  راست  کلیک  کرده و
Create new surface  را انتخاب می کنیم . ملاحظه می کنیم که یک سطح جدید ایجاد می شود .
با راست کلیک روی آن می توانیم اسم سطح را تغییر دهیم .
با دابل کلیک روی سطح جدید منوی کرکره ای آن باز می شود . روی point groups راست کلیک و add point group.. می کنیم . بعد روی point files راست کلیک کرده و add point file می کنیم . پنجره  read points باز می شود که برای چک کردن آدرس و فرمت نقاط است و بعد ok .
مرحله بعد روی boundaries راست کلیک کرده   add boundaries کرده ، بعد از آن موقتا" پنجره بسته می شود و روی صفحه land مرز را انتخاب کرده و چهار بار راست کلیک کرده ، دو بار پنجره باز می شود .در انتها روی surface ( ی ) که ساختیم راست کلیک کرده و build.. را انتخاب می کنیم و ok می کنیم . ( دو بار ) .

تولید منحنی میزان  ************
در نشانی زیر قرار بگیرید :                  create contours..     Terrain  
پنجرهای بهمین نام باز می شود ، در قسمت intervals گزینه اول را تیک دار کنید تا هم مینورها و هم ماژورها را برای شما رسم کند . در قسمت minor & major interval می توانید نحوه ترسیم منحنی های میزان را تغییر دهید     1.00 به 5.00     و   0.5  به 2.50  و یا ...

در تب >>  style manager <<  و گزینه contour appearance و قسمت       smoothing options   ، add vertices را فعال می کنیم و با جابجا کردن این پنجره نواری می توانید شکستگی انتهای منحنی میزان را کم کنید . دو بار ok کرده تا پنجره ها حذف شوند و در آخر روی صفحه land  اینتر  <    >  زده و مشاهده می کنید که منحنی های میزان رسم شدند البته همگی با رنگ سفید که می توانید در قسمت لایه ها  رنگهای  minor و major را تغییر دهید تا بوضوع بتوانید آنها را ببینید.

پروفیل طـــــــــولی   ************
برای ترسیم آن ابتدا یک پلی لاین ( همان  road  ) را معرفی میکنیم ، از جایی که دلخواهمان است . حال این پلی لاین را برای land باید بعنوان پروفیل معرفی کنیم ، برای اینکار در دستور زیر قرار میگیریم :
                                                    Define from poly line          Alignments 
 بعد از آنکه پلی لاین را در محل دلخواه روی توپوگرافی رسم کردیم و دستور بالا را اعمال کردیم موس به حالت انتخاب در میآید بنابراین پلی لاین را انتخاب کرده ، یک علامت  در ابتدای مسیر قرار میگیرد .
آن را چپ کلیک کرده ( البته روی   ) .
اعلان بعدی reference point  است ( زیر نوار منوی land ) ، نقطه مرجع را می خواهد .
اعلان بعدی Reference station ( کیلومترا‍‍ژ  از مبداّْ ) را می گیرد ، اعلان بعد نقطه دوم را می گیرد که معمولا" باید هر سه را همان نقطه شروع مســــــیر بدهید.
بعد از آن پنجره Define Alignment  ( تعریف مسیر ) باز می شود ، نام مسیر ، توضیح و عدد کیلومتراژ شروع را وارد کنید و در انتها ok کنیــــــــد .
بعد از این در دستور زیر قرار می گیریم :
                             Sample / from surface    Existing Ground  Profile 

پنجره Profile sampling setting  باز می شود . و در قسمت Sample line  ، گزینـــــــــــــة
  Import   را تیک دار میکنیم    و بعد    ok .
بعد از ok  کردن در زیر نوار عنوان land کیلومتراژ شروع و انتها را برای شما مشخص می کند که هر دو را ok یا Enter    ()  می کنید .
در دستور زیر قرار بگیرد :
         Full Profile                                               Great Profile    Profile                

پنجره Profile Generator   باز می شود . در قسمتهای Profile creation parameters  و
Grid creation   ، هر دو Import   را تیک دار    می کنیم . و بعد ok می کنیم .
بعـد از آن موس به حالت انتخاب در می آید که از شما می خواهد پروفیل طولی را کجا رسم کند ، روی
صفحه land  چپ کلیک کنید ، بعد ار شما می پرسد که آیا لایه های قبلی و یا پروفیل های قبلی را
( در صورت وجود ) پاک کنم یا نه ( یا yes   یا  no  ) .

ترسیم پروفیـــــــــــــل عرضی  ************
در دستور زیر قرار بگیرید  :
  Cross section   Existing Ground  Sample from surface                                                       
پنجره Section Sampling Setting    باز می شود . در قسمت Left   و  Right  فاصله مقطع عرضی سمت چپ و راست را از شما می خواهد ،  در قسمت Sample Increments  از شمـــــــا می خواهد  که چند متر – چند متر برایتان مقطع عرضی بزند ، پیش فرض 10 می باشد . در پائین هم
Import  را تیک دار     کرده تا مقاطع تان وارد لایه  XSSAM  شود و در انتها OK ، به نوار عنوان زیر توجه کنید ، دو بار Enter  (    ) کنید .
حال می خواهیم مقاطع عرضی را ببینیم ، در دستور زیر قرار بکیرید :

                                All                        Section Plot     Cross section  
بـــــه نوار عنوان توجه کنید . دستورات را اعمال کنید و در انتها از شما می پرسد که محل نمایش پروفیل عرضـــــــی را برایش مشخص کنیـــــــــــــد .

حجــــــــــــم ( منوی  Terrain  )    ************
برای بدست آوردن حجم بهترین و دقیق ترین روش مقایسه دو توپوگرافی یا دو سطح با یکدیگر میباشد، بنابراین در یک پروژه نیاز داریم که دو سطح تعریف یا ایجاد کنیم ، مثلا" Surface   ( ی ) که تا الآن
معرفی کردیم جزء زمین اولیه ( طبیعی )  و Surface  دوم را بعد از ( خاکبرداری یا خاکریزی ) در نظر گرفته و با یکدیگر مقایسه می کنیم ، برای اینکار مراحل زیر را دنبال میکنیم ...
انتخاب و تولید طبقه (قشر ) :

Terrain  Select current stratum …                                                            

ابتدا باید یک قشر تعریف کنیم ، یک سطح بعنوان لایه زیر و یک سطح بعنوان لایه بالا . حجـــم بین این دو سطح ، قشــــــــــــر نام دارد . بعد از اعمال دستور بالا ، پنجره Define Stratum   باز می شود ، یک نام و توضیح برای طبقه وارد می کنیم . در کادر پائین با زدن بر روی دکمه Select  ، سطح اولیه یا زیرین ( Surface 1  ) و Select   بعـــــدی ، سطْْْْــــــــح  ثانویه  را انتخاب می کنیم و ok .

تبصره ........................      
سطْـــــــــــح شماره  یک ، همیشه زمین اولیه ( طبیعی ) است .
سطـــــــــــح شماره  دو ، همیشه سطحی است که می خواهیم به آن برسیم .

برای تعریف طبقه های جدید روی دکمه New  می زنیم ، برای حذف نیز روی دکمه Delete  می زنیم .

تعـــــریف سایت ( ناحیـــــــــــــــــه ) ************
Site ، ناحیه ایست که می خواهیم حجــــم آنرا محاسبه کنیم .
در دستور زیر قرار می گیریم :

                                                               Define Site      Site Definition 

I) با این فرمان  Site   را تعریف خواهید کرد . برای اعلان   Rotation  angle   ( زاویه چرخش ) محورهای   X  و Y  گرید را وارد کنید . ( معمولا" صفر را قبول کنید ) .
II) نقطه مبنای شروع سایت در گوشه چپ و پائین آنرا وارد کنید .
III) اندازه های مربعات گرید در جهت ( M )  X  و  ( N )  Y  را تآئید یا وارد کنید . مثلا" 5  & 5
IV) گوشه راست و بالا را وارد کنید . کادر موقت بهمراه یک مربع گرید در گوشه چپ و پائین آن ظاهر می شود .
V) اعلان بعد خط فرمان را برای تغییر تنظیمات انجام شده ، Yes  و برای ادامه فرمان  No  وارد کنید    . سایــــــــت شما معرفی شد .
VI) حال نام آنرا  ( MESAL 1  ) وارد کنید و اینتر  .

محاسبه حجـــــم به روش  Compo site  ( ترکیبــــــــــــی )   ************ 

در دستور زیر قرار بگیرید :

Compo site    Calculate total site volume                             Terrain 

1. سایت مورد نظری که ساختید را انتخاب کنید .
2. در پنجره Grid volume setting    ( تنظیمـــــــــات محاسبـــــــــــه حجم فاکتـــــــور  Minimum difference    ( کمترین اختلاف ) را وارد کنید ) > پیش فرض 0.01  <
3. فاکتـــــــــورهای افـــــــــــــزایش حــــــــــــجم Cut   و  Fill  را نیـــــــــــــز وارد کنیـــــــد > پیش فرض 1.00  و 1.00  <
4. از کادر  Grid volumes output   ، نوع خروجــــــــــــــــی را انتخاب کنید :

فـــــــایل خروجـــی تولید نمی کند.                                                           None  

یک فایل خروجی با فرمت  Space delimited file  تولید می کند .                   SDF

یک فایل خروجی با فرمت    Comma delimited file  تولید می کند .            CDF  
  

                                                          متشکرم --------   موفق و موید باشید    

درود و سلام خدمت دوستان گرامی و علاقه مندان علم نقشه برداری

بنام خداوند بخشنده و مهربان .......

دوستان و سروران گرامی ؛ مییدانم که منتظر ادامه بحث نقشه برداری من هستید ؛ اما متآسفانه در این ایام بسیار شلوغ و پر مشغله کاری نتوانستم بحث را ادامه داده لذا از شما دوستان خوب پوزش می طلبم در آتیه و فرصتی مناسب مجموع چند سوال کاربردی یا عملی را عنوان خواهم نمود که با این طرح چند سوال بحث نقشه برداری ما بسته خواهد شد ؛ از آنجای که این علم شیرین با تمامی حاشیه های پیرامون در کشور عزیزمان ایران متآسفانه هیچ مرجعی در ارتباط با علم نقشه برداری ساختمان نمیباشد لذا این حقیر در حال حاضر مشغول ترجمه کتاب نقشه برداری ساختمان مباشم که انشأا... در آینده علاقه مندان میتوانند به این کتاب دسترسی داشته باشند . اما آن چیزی که امروز در این علم در سطح جهانی عنوان میباشد ؛ نرم افزارهای نقشه برداری میباشد ، یکی از این نرم افزارها لاند میباشد که تصمیم دارم در نوشتار بعدی نقدی بر این نرم افزار داشته باشم از صمیم قلب از اساتید و همکاران که کمر همت به ترجمه اینگونه آثار می نمایند پیشاپیش قدرنمائی نموده و سپاسگزار میباشم.......

احمد رضا شهابی      کارشناس ارشد نقشه برداری از دانشگاه نقشه برداری و کارتوگرافی مسکو